[ Pobierz całość w formacie PDF ]
i chroni go swoimi prawami. Musi opiekować się ludźmi, jak rodzice opiekują
się dziećmi – dając im suche rzeczy, aby się przebrały gdy przemoczą ubranie
– zanim się o to upomną. W podobny sposób władca musi usuwać cierpienie
i obdarzać szczęściem, nie czekając, aż ludzie zaczną się uskarżać. Jego rządy
nie są doskonałe, jeśli ludzie nie żyją w spokoju. To oni są skarbem jego
kraju.
Zatem mądry władca zawsze myśl i o swym ludzie i nie zapomina
o nim ani przez chwilę. Myśli o trudnościach, z jakimi borykają się ludzie
i opracowuje plany zapewnienia im pomyślności. Aby móc mądrze rządzić,
musi być informowany o wszystkim – o poziomie wód, o wiatrach, o burzy
i deszczu; musi wiedzieć o uprawach i o przewidywanych zbiorach, o rado-
ściach i smutkach ludzi. Aby móc sprawiedliwie osądzać, karać i pochwalać,
musi on być gruntownie zapoznawany z przewinieniami złych ludzi i z zasłu-
gami prawych.
Mądry władca obdarowuje ludzi, gdy są w potrzebie, a odbiera to, co
się należy skarbowi – gdy dobrze im się powodzi. Powinien wykorzystywać
swą zdolność właściwego oceniania przy pobieraniu podatków i czynić ich
ciężar tak małym, jak to jest możliwe, by w ten sposób zachować aprobatę
ludzi.
Mądry władca chroni ludzi swą siłą i dostojeństwem. Ten, kto tak
rządzi swoim ludem, godny jest, aby nazywać się Królem.
5.
Król Prawdy jest Królem królów. Ród jego należy do najszlachetniej-
szych i najstarszych. Nie tylko rządzi on czterema stronami świata, lecz jest
również Panem Mądrości i Obrońcą wszystkich Prawych Nauk.
Gdziekolwiek stąpa, ustają walki i znika uraza. On rządzi sprawiedli-
wie, posługując się siłą Prawdy i przynosi ludziom spokój, niszcząc wszelkie
zło.
Król Prawdy nigdy nie uśmierca, nie kradnie ani nie cudzołoży. Nie
oszukuje, nie obraża, nie kłamie i nie oddaje się jałowym rozmowom. Jego
umysł jest wolny od wszelkiej pożądliwości, złości oraz głupoty. On usuwa
zło w dziesięciu postaciach, a na jego miejsce wprowadza dziesięć cnót.
Ponieważ panowanie jego opiera się na Prawdzie, jest on niezwycię-
żony. Gdziekolwiek pojawi się Prawda, ustaje przemoc i znika uraza. Wśród
142
jego ludu nie ma waśni, wszyscy żyją więc spokojnie i bezpiecznie; sama jego
obecność przynosi ludziom uspokojenie i szczęście. Dlatego jest on nazywany
Królem Prawdy.
Wszyscy władcy wychwalają wspaniałe imię Króla Prawdy i wzorują
się na nim, rządząc swoimi krajami, albowiem on jest Królem królów.
Zatem Król Prawdy jest wyższy ponad wszystkich królów, a oni – idąc
za jego przykładem – zapewniają bezpieczeństwo swoim ludom, spełniając
swe powinności zgodnie z Dharmą.
6.
Mądry władca, wydając wyrok, zawsze wykazuje miłosierdzie. Przy
rozstrzyganiu każdej sprawy wykorzystuje całą swą mądrość, a osądzając,
kieruje się pięcioma zasadami.
Oto owe zasady:
Pierwsza nakazuje sprawdzać prawdziwość przedstawionych faktów.
Druga poleca upewnić się, że sprawa podlega jego jurysdykcji. Bo-
wiem wydanie wyroku, gdy jest się do tego uprawnionym, przynosi skutek;
w przeciwnym wypadku wnosi jedynie komplikacje; winien więc poczekać aż
do uzyskania odpowiednich uprawnień.
Trzecia zasada każe być wnikliwym w osądzaniu.
Oznacza to, że należy zrozumieć pobudki, które kierowały oskarżo-
nym. Jeśli czyn został popełniony bez przestępczych intencji, należy człowie-
ka uniewinnić.
Czwarta zasada mówi, że wyrok powinien być raczej łagodny niż zbyt
surowy. Oznacza to, że kara powinna być odpowiednia do przewinienia i nie
większa. Dobry władca łagodnie poucza przestępcę i daje mu czas do prze-
myślenia błędów.
Piąta nakazuje sądzić, kierując się współczuciem, a nie gniewem, czyli
potępiać przestępstwo, a nie przestępcę. Orzeczenie powinno opierać się na
współczuciu i być wykorzystane do uzmysłowienia przestępcy jego błędów.
7.
Jeśli urzędnik pełniący odpowiedzialną funkcję państwową zaniedbu-
je obowiązki, troszczy się jedynie o swoje korzyści lub przyjmuje łapówki,
wkrótce powoduje to upadek publicznej moralności. Ludzie zaczną się oszu-
kiwać, silny będzie atakował słabszego, dygnitarz będzie źle traktował pro-
stego człowieka, bogacz będzie wykorzystywał biedaka i dojdzie do tego, że
dla nikogo nie będzie sprawiedliwości; wszędzie będzie się działa krzywda
i pomnożą się kłopoty.
143
W takich warunkach uczciwi urzędnicy wycofają się z publicznej dzia-
łalności, ludzie mądrzy będą milczeli, aby nie narażać się na kłopoty, a u
władzy będą jedynie pochlebcy, którzy wykorzystają swoją siłę polityczną
do bogacenia się, nie zważając na cierpienia ludności.
Takie okoliczności osłabią władzę rządu i zniweczą jego słuszne posu-
nięcia.
Nieuczciwi urzędnicy są złodziejami ludzkiego szczęścia, są nawet gorsi
niż złodzieje – gdyż okradają zarówno władcę, jak i ludność, oraz są sprawca-
mi narodowych niepowodzeń. Król powinien usuwać takich urzędników i ka-
rać ich.
Nawet w państwie rządzonym przez dobrego króla, w którym panują
dobre prawa, istnieje pewna forma nielojalności. Są synowie kochający swe
żony i dzieci, a zapominający o wdzięczności wobec rodziców, którzy karmili
[ Pobierz całość w formacie PDF ]