[ Pobierz całość w formacie PDF ]
współprzy-n al e ż n ość oraz odpowiednie struktury
możliwego albo niemożliwego, wszędzie mamy do czynienia
wypełnienia, wzmocnienia, potwierdzenia oraz ich
z p r e z e n t a c j ą w f e n o menie poznaw-
przeciwieństwa. Idzie nam właśnie o te struktury, które
przedstawiają sobą rozumną jedność. To one same konstytuują
1
Husserl nawiązuje tu do wprowadzonego przez Franciszka Brentanę w jego
przed-miotowość: wiążą logicznie akty prezentujące w sposób
Psychologie vom empirischen Standpunkt (1874) słynnego trzeciego określenia
niewłaściwy z takimi, które prezentują w sposób właściwy akty
zjawisk psychicznych": Każde zjawisko psychiczne charakteryzuje się tym,
samego tylko przedstawiania, albo raczej samego tylko
co średniowieczni scholastycy nazywali intencjonalną (albo też mentalną)
przeświadczenia, z aktami naocznego rozumienia, dalej zaś
inegzystencją przedmiotu, a co my, jakkolwiek za pomocą niezupełnie
mnogości aktów odnoszących się do tego samego przedmiotu,
jednoznacznych wyrażeń, określilibyśmy mianem odniesienia do pewnej treści,
skierowania na pewien obiekt (przez co nie należy tu rozumieć czegoś realnego)
akty myślenia już to naocznego, już to nie-naocznego.
albo immanentnej przedmiotowości". Op. cit., Bd I, Hamburg 1955, s. 124 i n.
8 Husserl Idea...
(tł. J. S.).
Wyklad piąty
90"
Dopiero w tych strukturach konstytuuje się, nie od razu,
lecz w narastającym stopniowo procesie, przed-miotowość
nauk obiektywnych, przede wszystkim przed-miotowość
realnej rzeczywistości czasoprzestrzennej.
Wszystko to należy przebadać, i to w sferze czystej
DODATKI
7
7
oczywistości, ażeby rozjaśnić wielkie problemy istoty poznania
7
.DODATEK I1
oraz sensu k o r e l ac j i p o z n a n i a i p r z e d m i o t u p o z na n i a.
9
Pierwotnym problemem był st o s u n e k miedzy
subi ekt ywny m przeżyciem psychologicznym a
W poznaniu dana jest przyroda, lecz także i ludzkość w
uchwyconą w n i m r z e c z y w i s t o ś c i ą s a m ą w sobie,
swych społecznościach i w swych dziełach kultury. Wszystko
najpierw rzeczywistością realną, a potem także rzeczywistością
to jest poz nawane. Lecz do poznania kultury należy też,
matematyczną i pozostałymi rzeczywisto-ściami idealnymi.
jako akt konstytuujący sens przedmiotu (Gegenstandlichkeit),
Przede wszystkim trzeba zrozumieć, że pr obl em r ad y kal ny
wartościowanie i chcenie.
musi odnosić się do st o su n k u mi ę d z y poznaniem a
Poznanie odnosi się do przedmiotu poprzez zmieniający
p rz e d miot e m, lecz w sensie j zredukowanym, zgodnie z
się sens w zmieniających się przeżyciach, w zmieniających
którym nie mówi się o po-/ znaniu ludzkim, lecz o poznaniu w
się pobudzeniach i poczynaniach (Affektionen und Aktio-
ogóle, pozbawionym wszelkiego egzystencjalnego
nen) Ja.
współuznająccgo odniesienia już to do empirycznego Ja, już to :
do świata realnego. Trzeba zrozumieć, że naprawdę ważny Obok formalnej logicznej nauki o sensie i nauki o praw-
jest problem 76 o s t ate c z n e g o n a d a w a n i a sensu dziwych zdaniach jako obowiązujących sensach mamy w
poznaniu, a wraz z tym zarazem przedmiotowi nastawieniu naturalnym jeszcze i nne n a t u r a l n e badania
(Gegenstandlichkeit) w ogóle, który jest tym, czym jest, tylko w naukowe: rozróżniamy podstawowe rod z a j e (dziedziny)
swej korelacji z możliwym poznaniem. Dalej, trzeba zrozumieć, przedmiotów i w zasadniczej ogólności rozważamy np. dla
że problem ten da się rozwiązać tylko w sferze czystej dziedziny tylko fizycznej przyrody, co w sposób nie
oczywistości, w sferze danych absolutnych i dlatego podlegający uchyleniu należy do niej, do każdego
tworzących ostateczne normy, i że zatem w postępowaniu, przedmiotu przyrody samego w sobie, a relatywnie [do
którego charakterystyczną cechą jest oglądanie, musimy przedmiotu] jako obiektu przyrodniczego. Uprawiamy
kolejno prześledzić wszelkie podstawowe postaci poznania i ontologię przyrody. Dokonujemy przy tym rozbioru sensu, to
wszelkie podstawowe postaci przedmiotów prezentowanych w zaś tutaj znaczy obowiązującego sensu obiektu
nim całkowicie albo częściowo, ażeby określić sens tych wszyst- przyrodniczego jako przedmiotu poznania przyrodniczego,
kich korelacji, które mamy tu oświetlić. jako obiektu właśnie w nim domniema-
1
Pózniejszy dodatek (1916?) do s. 19. :
Dodatek I
Dodatek L 93
92
naukowych wskazują ten kierunek, i to pozostając na gruncie
nego: tego, bez czego nie można pomyśleć możliwego
naturalnym. Do tego [dochodzi] następnie badanie
obiektu przyrodniczego, tj. obiektu możliwego zewnętrz-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]