[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dezinformacji. Inicjatywy takie przebiegają zatem także na dwóch etapach,
przy czym szczególnie daleko idące możliwości wyznacza tym działaniom
fakt, gdy przywódca opinii wykazuje postawę makiawe-lizmu albo postawę
zgody na manipulo-
wanie sobą45. Postawy te prowadzą do zwielokrotnienia skuteczności działań
dezinformacyjnych.
Inną postacią zorganizowanej dezinformacji jest logomachia. Jej działanie
przypomina schemat dezinformacji w dwustopniowej strukturze przepływu
informacji.
Logomachia polega na takim konstruowaniu pewnych informacji, aby mogły
one zainteresować najpierw fachowców pracujących w mediach. Przy czym
informacje te są redagowane w sposób efektowny i sugestywny choć same
odbiegają od prawdy. Gdy zaś przekazywane są dalej przez dziennikarzy prasy,
radia i telewizji, społeczeństwo przyjmuje je jako prawdziwe i nie budzące
najmniejszych wątpliwości46.
Dysponenci manipulacji dezinformującej puszczają w obieg społeczny
odpowiednio obmyślane i chwytliwie zredagowane hasła, które już inni w
mass mediach rozpracowują i przekazują dalej.
W obrębie propagandy antykościelnej po 1989 r. wiele jest takich hasłowo
spreparowanych tematów, które podrzuca się dziennikarzom do dalszego ich
rozpowszechniania.
Dla przykładu wymieńmy takie tematy-hasła jak finanse Kościoła", czarna
cenzura", penalizacja kobiety", pełzająca teokracja", chomeinizacja Polski"
itp.
Systemem dezinformacji społeczeństwa o bardzo wysokim stopniu
zakamuflowania jest okłamywanie ludzi za pośrednictwem prawdy. Oto w
zorganizowanym systemie kłamstwa tak się preparuje prawdę, tzn. poddaje się
ją takiemu zmanipulowaniu, że służy ona kłamstwu i traci swoją godność. W
takiej sytuacji, nawet gdy niektóre części składowe wielkiej machiny
dezinformacji są prawdziwe, to jednak całość wykazuje charakter zakłamania.
Wtedy też w momencie ujawniania się kłamstwa każda prawda wykorzystana
w systemie manipulacji staje się wysoce podejrzana47.
Niezwykle trudnym do wykrycia systemem dezinformacji społeczeństwa jest
szum informacyjny. Zjawisko to jest ściśle związane z przekazem informacji.
Oto w procesie przesyłania informacji od zródła do odbiorcy pojawia się
wpływ różnorakich czynników ubocznych, które to przesyłanie utrudniają, a
nawet je unie-możliwiają48. Dziś mówi się nawet o nieuchronności tych
czynników, stąd wiarygodne w oczach opinii publicznej stają się te działania
dezinformujące, które funkcjonują w sposób podobny do czynników
współtworzących szum informacyjny. Przy czym szum informacyjny natury fi-
zykalnej jest niezależny od nadawcy informacji.
Natomiast szum informacyjny mający znamię propagadowe jest ściśle obmyś-
lany i reżyserowany przez profesjonalistów. Dlatego w tym celu, aby
informacja została zniekształcona w drodze do adresata, albo, aby doń nie
dotarła, podejmuje się rozmyślne działania.
Stosowana na tym polu manipulacja pośrednio tylko odnosi się do treści infor-
macyjnych, przesyłanych za pośrednictwem mass mediów. Jej zadaniem
bezpośrednim jest odpowiednie operowanie czynnikami, które zniekształcają
informację, albo nie dopuszczają jej do adresata.
Rangę wręcz symbolu osiągnął szum informacyjny w czasach
komunistycznych, gdy zagłuszano zachodnie rozgłośnie radiowe
( GłosAmeryki", Radio Wolna Europa",
Radio BBC", a nawet Radio Watykańskie). Dziś szum informacyjny
przybiera nowe zupełnie postaci, np. w tym samym czasie nakładają się (w
wyniku działań rozmyślnych) przeróżne, często przeciwstawne sobie
informacje, prowadzące u jednostki do niezrozumienia wiadomości, do ich
nadmiernego natłoku, opóznionego rozumienia czy do zwykłej
dezinformacji4'1.
Bywa również i tak, że łącznie z informacją, na którą odbiorca czeka,
przekazuje się treść, która wykazuje znamię antyin-formacji, mającej za cel
zneutralizowanie wiadomości oczekiwanej przez adresatów. Np. w
programach informacyjnych radia i telewizji podawano w 1995 r.
informację
0 aktualnej działalności Jana Pawła II
1 natychmiast po niej przekazywano sensacyjną wręcz (w intencjach
dysponentów manipulacji) wiadomość na temat rzekomego przejścia
Papieża na emeryturę".
System kreowania wroga
Mass media zdolne są do wykreowania nowej rzeczywistości. Tę cechę trafnie
ukazała Instrukcja duszpasterska Aetatis
novae w lapidarnym wręcz zdaniu: Dla wielu rzeczywistością jest to, co
środki przekazu uznają za rzeczywiste; wszystko, czemu nie poświęcają
uwagi, wydaje się pozbawione znaczenia" (AC, nr 4).
Rozległym kanałem, przez który media kreują nową rzeczywistość jest
działalność propagandowa, a w jej trzonie głównym - manipulacja ludzmi
będącymi adresatami treści propagandowych. Wprawdzie manipulacja
tworzy rzeczywistość fałszywą, zniekształconą, to jednak jest to pojawienie
się nowej jakości, a więc następuje wykreowanie nowej rzeczywistości,
która przez jej adresatów odbierana jest na ogół bez zastrzeżeń.
Wcześniej mówiono o konstruowaniu nowych mitów propagandowych.
One również są rezultatem tej kreatywności, która realizuje się dzięki mass
mediom.
Jednym z ważnych elementów propagandy politycznej (i ideologicznej) jest
kreowanie wroga". Aby to zadanie mogło być zrealizowane skutecznie i
bez ryzyka ujawnienia, dysponenci propagandowi muszą używać
[ Pobierz całość w formacie PDF ]